Πόσο έξυπνες είναι οι στάσεις μας;

«224, πιλοτική γραμμή». Καιρό τώρα, οι χοντροκομμένες πινακίδες στις στάσεις των λεωφορείων της Αθήνας ενημερώνουν ότι κάποια στιγμή θα πραγματοποιηθεί η αθηναϊκή εκδοχή της «έξυπνης στάσης». Πόσο έξυπνες είναι όμως αυτές οι στάσεις;

Συντάκτης:
Πάρις Χρυσός, καθηγητής στο Ανώτατο Ινστιτούτο Εμπορίου Παρισιού



Τυχαίνει στον κορμό του μαθήματος που παραδίδω στο Ανώτατο Ινστιτούτο Εμπορίου του Παρισιού, που αφορά τις μεθόδους και τις θεωρίες του καινοτόμου σχεδιασμού, να έχω συμπεριλάβει ένα εργαστήριο σχεδιασμού μιας στάσης λεωφορείου.

Το εργαστήριο αφορά τη σύλληψη των προδιαγραφών, κι όχι την υλοποίηση, ενώ απευθύνεται σε φοιτητές Διοίκησης Επιχειρήσεων.

Μόλις διαβάσουν την εκφώνηση της άσκησης, οι φοιτητές σχεδιάζουν αρχικά μια στάση αποτελούμενη από ένα στέγαστρο, μια πινακίδα και ένα παγκάκι.

Τα πρώτα αυτά σχέδια είναι αφορμή για μια εισαγωγική συζήτηση για την καινοτομία, για την ανάγκη να προτείνει κάποιος κάτι περισσότερο από αυτό που μπορεί να φτιάξει ένας μάστορας, για την προϋπόθεση μιας ενδελεχούς έρευνας πολλαπλών διαστάσεων ώστε να μπορέσει κάποιος να προτείνει κάτι καινοτόμο.

Στο τέλος του μαθήματος, δείχνω στους φοιτητές παραδείγματα από έξυπνες στάσεις ανά τον κόσμο.

Οι έξυπνες στάσεις στην Κορέα χρησιμοποιούν την τεχνογνωσία της βιομηχανίας και περιλαμβάνουν τοιχώματα από «ρετίνα», το γυαλί από το οποίο φτιάχνονται οι οθόνες σήμερα. Εκεί προβάλλουν, πέρα από διαφημίσεις, διάφορα βίντεο, ενώ ο φωτισμός αλλάζει την αίσθηση της στάσης τη μέρα και τη νύχτα.

Άλλες στάσεις έχουν σχεδιαστεί ως σημεία ξεκούρασης, απογευματινής ανάπαυλας.

Στο Ντουμπάι, οι στάσεις είναι κλειστές και κλιματιζόμενες, με αισθητήρες που ειδοποιούν τον οδηγό του λεωφορείου για την παρουσία ή μη επιβατών, ώστε να μη σταματάει αν δεν υπάρχει ανάγκη.

Οι στάσεις λεωφορείων στην Κουριτίμπα της Βραζιλίας είναι πιο εντυπωσιακές.

Έπειτα από ενδελεχή μελέτη της εμπειρίας των μαζικών μεταφορών, οι σχεδιαστές παρατήρησαν ότι μεγάλο μέρος του χρόνου μεταφοράς χάνεται στην επιβίβαση και την αποβίβαση των επιβατών.

Έτσι, κατέληξαν στην υλοποίηση στάσεων που μοιάζουν με κύλινδρο, όπου οι επιβάτες αναμένουν σε συγκεκριμένο σημείο το λεωφορείο, ελαχιστοποιώντας τον χρόνο της στάσης του λεωφορείου.

Η εφαρμογή του συστήματος αυτού στην Κουριτίμπα είχε αποτέλεσμα τη μείωση των μετακινήσεων με αυτοκίνητο κατά 27 εκατομμύρια τον χρόνο και την αύξηση του επιβατικού κοινού, καθώς 28% των επιβατών του νέου συστήματος συνήθιζαν να προηγουμένως να μετακινούνται με αυτοκίνητο.

Δεν υπάρχει μια μοναδική, βέλτιστη λύση για καινοτόμο σχεδιασμό. Υπάρχει όμως η προϋπόθεση της έρευνας και της παρέκκλισης από τις συνήθεις εμμονές, από τις κυρίαρχες αναπαραστάσεις των αντικειμένων που φέρουμε συνειδητά ή ασυνείδητα.

Οι στάσεις των λεωφορείων είναι ένα «σημείο κατατεθέν» μιας πόλης και ο σχεδιασμός τους είναι μια ευκαιρία για την ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων της, βελτιώνοντας παράλληλα την καθημερινότητα των πολιτών.

Η επιλογή των ταμπελών που θα δείχνουν τις πληροφορίες που θα συλλέγονται από τα GPS των λεωφορείων μπορεί να είναι μια φτηνή επιλογή που έγινε για την Αθήνα, εκμεταλλευόμενη την πτώση του κόστους της τεχνολογίας αυτής, ωστόσο είναι αμφιβόλου… εξυπνάδας, καθώς δεν φαίνεται να προτείνει κάτι καινούργιο, κάτι που να αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα της πόλης – πέρα ίσως από την απλή εισαγωγή «καινοτομιών του παρελθόντος» που έχουν υλοποιηθεί αλλού.

Οι δημόσιες επιχειρήσεις των μεταφορών στο εξωτερικό πραγματοποιούν σειρά μελετών για τον επανασχεδιασμό της κινητικότητας.

Η γαλλική επιχείρηση σιδηροδρόμων SNCF επένδυσε πρόσφατα δέκα εκατομμύρια ευρώ για την έρευνα σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) και άλλα τριάντα για την έρευνα στις ψηφιακές τεχνολογίες.

Οι χρήσεις τέτοιων τεχνολογιών μπορεί να είναι σε κατεύθυνση είτε συμπληρωματική με τις υπάρχουσες δραστηριότητες, είτε ολότελα νέα.

Στην Ελλάδα όμως, μολονότι -όπως παραδέχεται πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- οι Έλληνες ερευνητές είναι ιδιαίτερα αξιόλογοι, η έρευνα δεν αποτελεί δομικό μέρος της επιχειρηματικότητας – δημόσιας και ιδιωτικής.

Λίγοι είναι οι τομείς της οικονομίας που αναπτύσσουν τεχνολογίες αντί να τις εισάγουν, ενώ η καινοτομία αφορά κυρίως το μάρκετινγκ, τον τρόπο πώλησης προϊόντων και υπηρεσιών.

Στον βαθμό που η καινοτομία αποτελεί μία από τις ελπίδες της ανάπτυξης ή καλύτερα του παραγωγικού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας, υπάρχει ανάγκη οι μεγάλες επιχειρήσεις να αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης τους, να γίνουν πιο έξυπνες και δημιουργικές, να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που δίνουν οι νέες τεχνολογίες και οι ιδιαιτερότητες και το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας.

efsyn.gr